Achtergrond fotocollectie
In 1996 verwierf het Nationaal Archief het fotoarchief van de Rijksvoorlichtingsdienst. Daarmee werd een nieuwe stap gezet in het collectiebeleid, want tot dan toe werd het niet als taak van een rijksarchiefdienst beschouwd om fotocollecties te bewaren. Inmiddels zijn foto’s en ander beeldmateriaal nu niet meer weg te denken onderdelen binnen de collectie. De miljoenen foto’s hebben een belangrijke documentaire en visuele waarde en zijn een interessante aanvulling op de geschreven bronnen in het archief.
Hoe zijn die foto’s toegankelijk?
De foto’s in de collectie zijn soms onderdeel van reguliere archiefbestanden die het Nationaal Archief beheert en dan weer onderdeel van een specifieke fotocollectie. Zo zijn er foto's opgenomen in reguliere archiefbestanden zoals in het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging, het archief van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, diverse ministeries of in particuliere archieven. Via de beschrijvingen in de archiefinventarissen van die archieven, zijn de foto’s te vinden. De foto’s zijn echter lang niet altijd afzonderlijk beschreven. In een aantal gevallen zijn de foto's gearchiveerd in aparte fotoverzamelingen. Deze fotoverzamelingen zijn deels op de website te bekijken.
De online fotocollecties
Op de website zijn foto's te vinden van gebeurtenissen uit de periode tussen 1865 en 1990. In totaal staan er ruim 1 miljoen foto's uit de collectie van het Nationaal Archief online.
Zoek in de online fotocollectie
400.000 foto's gratis te downloaden en gebruiken
Ruim 400.000 foto's kunt u gratis op hoge resolutie downloaden en gebruiken. De meeste van deze foto's zijn door het Nationaal Archief als open data beschikbaar gesteld met een de CC0 verklaring (toegewezen aan het publieke domein). U mag deze foto's zonder toestemming kopiëren, veranderen, en verspreiden, zelfs voor commerciële doeleinden. Vermelding van de fotograaf en het Nationaal Archief stellen wij op prijs.
U herkent deze foto's aan het beschikbaar zijn van een downloadknop en aan de CC0 verklaring of Publiek Domein markering in de beschrijving.
Belangrijke fotocollecties
Alles uitklappenDeze collectie is afkomstig van het voormalig Algemeen Nederlandsch Fotobureau (Anefo) en omvat ongeveer 346.000 afbeeldingen. De onderwerpen zijn zeer divers en beslaan een periode van 1945 tot ca. 1989. Aanvankelijk lag het accent op het in beeld brengen van de bevrijding, verwoesting en wederopbouw van Nederland. Daarna werd het bereik groter; van sportevenementen tot de bouw van de Deltawerken en van modeshows tot dieren in Artis. Van bijna elke gebeurtenis in het nieuws uit die periode zijn foto's terug te vinden. Het bureau heeft een groot aantal verschillende fotografen in dienst gehad.
Deze omvangrijke collectie bestaat uit beeldmateriaal dat afkomstig is van kranten, tijdschriften, uitgeverijen en fotobureaus. De kern wordt gevormd door het fotoarchief van de Haarlemse rooms-katholieke drukkerij en uitgeverij De Spaarnestad (het latere VNU, nu Sanoma). De collectie bevat tevens ruim 1.500 ingebonden delen van jaargangen van tijdschriften. In deze geïllustreerde tijdschriften kunnen foto's en dia's uit de collectie in hun oorspronkelijke context worden gezien. De fotoarchieven die afkomstig zijn van De Geïllustreerde Pers, HP/De Tijd, Het Parool, Trouw, Elseviers Magazine en Het Leven (1906-1941) behoren ook tot deze collectie net als die van het protestantse tijdschrift De Spiegel, het Nationaal Foto Persbureau, ’t Sticht, ABC Press en het ANP.
De collectie Arbeidsinspectie is ontstaan tijdens diverse onderzoeken naar de arbeidsomstandigheden in verschillende bedrijven in de periode van 1900 tot 1955. In totaal zitten er 5.048 foto's in deze collectie. De collectie bevat veel foto's van machines, incidenten en ongevallen ook mooie tijdsbeelden van niet meer bestaande industrietakken.
De Dienst voor Legercontacten (DLC) had tot taak om voorlichting te geven aan de troepen in Nederlands-Indië over militaire en politieke gebeurtenissen. Naar buiten toe had de dienst de opdracht om informatie te verstrekken over de verrichtingen en gebeurtenissen in het leger. Deze collectie bevat foto's uit de periode 1946 - 1950 waarin het Nederlandse leger in Indonesië actief was.
De NV Deli Maatschappij is een grote onderneming die hoofdzakelijk tabaksactiviteiten ontplooide, met dochterondernemingen. Het archief van deze maatschappij bevat losse foto's en ook een flink aantal fotoalbums, waarvan de meeste betrekking hebben op het voormalige Nederlands-Indië. De werkzaamheden van de firma zelf zijn lang niet altijd het onderwerp; veel foto's documenteren ook het land en de bevolking. De collectie omvat circa 5000 foto's.
De collectie Elsevier bestaat uit ongeveer 47.000 foto's die in de jaren 1900-1980 zijn gemaakt. De meeste foto's zijn eerder afgedrukt in de tijdschriften 'de Prins' en 'Wereldkroniek'. Een zeer diverse collectie met onderwerpen als politici, vorsten, stormrampen, vervoer en kunst.
De fotocollectie KNVB bestaat uit foto's van het Nederlands elftal over de periode 1894 - 1946. De foto's komen uit door de KNVB samengestelde fotoboeken waarin exact staat beschreven om welke wedstrijd het gaat, wie er mee speelden en wat de uitslag was. Deze gegevens zijn ook opgenomen in de beeldbank. Op de foto's zijn wedstrijdbeelden te zien en ook beelden van de uitstapjes die het elftal maakte naar diverse landen. In totaal bevat deze collectie 1300 foto's.
De collectie van de (Koninklijke) Nederlandse Heidemaatschappij beslaat de periode 1910 - 1970 en bevat ongeveer 27.000 afbeeldingen. Het biedt een goed overzicht van alle mogelijke aspecten van het werk van de Heidemaatschappij. De collectie bevat onder andere afbeeldingen van landinrichting, ruilverkaveling en werkverschaffing. Maar ook afbeeldingen van visteelt, afvalverwerking, planten en bomen, (landbouw)machines en bedrijfsgebouwen.
Dit is een kleine maar bijzondere collectie, gezien de periode waarin de foto's zijn gemaakt namelijk van 1865 tot en met 1918! De collectie bevat 878 foto's van allerlei (water)werken van Rijkswaterstaat. Van bruggen tot zeeweringen, van sluizen tot havens.
Deze collectie is samengesteld uit het werk van de fotograaf Willem van de Poll (1895-1970) en bevat ongeveer 29.000 afbeeldingen. Na een korte carrière bij de politie ging Van de Poll naar een fotografie-opleiding in Wenen. Hij heeft als fotograaf voor het Berliner Tageblatt, de Associated Press, Philips en de Binnenlandse Strijdkrachten gewerkt. Daarnaast was hij een periode als zelfstandig fotograaf in Londen werkzaam. Hij wordt wel getypeerd als een van de eerste rondreizende persfotografen. Hierdoor zijn de onderwerpen in deze collectie zeer divers. Met name het materiaal dat in het buitenland is genomen (o.a. het Midden-Oosten, Israël, Suriname, Indonesië, de Antillen) maar ook de foto's van allerlei dagelijkse activiteiten maken deze collectie bijzonder.