Terug naar zoekresultaten

2.05.232 Inventaris van de nagelaten papieren van dr. M.W.R. van Vollenhoven, 1916-1974

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

2.05.232
Inventaris van de nagelaten papieren van dr. M.W.R. van Vollenhoven, 1916-1974

Auteur

P.L. Groen

Versie

06-07-2021

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1995 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Ministerie van Buitenlandse Zaken, Collectie Dr. M.W.R. van Vollenhoven
BuZa / Coll. Van Vollenhoven

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1916-1974

Archiefbloknummer

Z137

Omvang

; 16 inventarisnummer(s) 0,10 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Dr. M.W.R. van Vollenhoven

Samenvatting van de inhoud van het archief

Maurits Willem Raedinck van Vollenhoven was gedurende de Eerste Wereldoorlog actief als 'minister-protecteur' in Brussel. Omdat de gezant te Brussel de Belgische regering in ballingschap naar Le Havre gevolgd was, trad Van Vollenhoven ook op als hoofd van de legatie, eerst als gezantschapsraad en daarna als minister-resident.
Na zijn vertrek uit Brussel (hij werd in 1919 tot gezant te Madrid benoemd) werd een onderzoek ingesteld naar de activiteiten van Van Vollenhoven met betrekking tot financiële middelen die het gezantschap ter beschikking stonden tijdens de Eerste Wereldoorlog, welke tot gevolg had dat hij zich genoodzaakt voelde te verzoeken om eervol ontslag uit de diplomatieke dienst. Sindsdien heeft Van Vollenhoven tot enkele jaren voor zijn overlijden in 1976 een nimmer aflatende strijd met het ministerie van Buitenlandse Zaken gevoerd voor eerherstel.
Dit archief bevat o.a. het rapport inzake het onderzoek naar de activiteiten van Van Vollenhoven als Minister-Resident te Brussel tijdens de Eerste Wereldoorlog en een verslag van Van Vollenhoven zelf over die periode. Verder zijn er stukken betreffende het conflict van Van Vollenhoven met het ministerie van Buitenlandse Zaken, waaronder een terugblik op het gebeurde van rond 1963.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Maurits Willem Raedinck van Vollenhoven, heer van Cleverskerke, werd op 25 november 1882 te Haarlem geboren. Hij studeerde archeologie te Rome en trad na zijn studie in de diplomatieke dienst. Achtereenvolgens was hij werkzaam op de legaties te St. Petersburg (1908-1913), Madrid en Lissabon (1913-1914), Brussel (1914-1919) en wederom Madrid (1919-1921).
Als 'minister-protecteur' was hij in Brussel gedurende de Eerste Wereldoorlog, samen met de gezanten van de Verenigde Staten en Spanje, verantwoordelijk voor de import en distributie van levensmiddelen in België en Noord-Frankrijk, had hij bemoeienissen met het voorkomen van de vernietiging van de Belgische kolenmijnen en het stoppen van Engelse luchtaanvallen op Antwerpen en Brussel. ( Een groot deel van zijn activiteiten tijdens de Eerste Wereldoorlog heeft Van Vollenhoven beschreven in zijn Memoires. Beschouwingen, belevenissen, reizen en anecdoten (Amsterdam 1946). ) De gezant te Brussel was de Belgische regering in ballingschap naar Le Havre gevolgd zodat Van Vollenhoven ook als hoofd van de legatie optrad. Tot 1917 als gezantschapsraad en daarna als minister-resident. Voor zijn optreden als 'minister-protecteur' werd hem na de oorlog door enkele Belgische stadsbesturen het ere-burgerschap verleend en ontving hij van de universiteit van Leuven een ere-doctoraat in de letteren en wijsbegeerte. Na zijn vertrek uit Brussel (hij werd in 1919 tot gezant te Madrid benoemd) werd door mr B.C.J. Loder, lid van de Hoge Raad, een onderzoek ingesteld naar de activiteiten van Van Vollenhoven met betrekking tot financiële middelen die het gezantschap ter beschikking stonden tijdens de Eerste Wereldoorlog. ( Zie inventarisnummer 2. ) De uitslag van dat onderzoek was zodanig dat het Van Vollenhoven in 1921 noodzaakte tot het verzoeken om eervol ontslag uit de diplomatieke dienst. ( Dat ontslag werd hem verleend bij Koninklijk Besluit van 18 februari 1921, no. 67. ) Sindsdien heeft Van Vollenhoven, die na zijn ontslag uit de diplomatieke dienst te Madrid bleef wonen, tot enkele jaren voor zijn overlijden in 1976 (hij was toen 93 jaar) een nimmer aflatende strijd met het ministerie van Buitenlandse Zaken gevoerd voor eerherstel. In eerste instantie door te trachten de zaak te heropenen en een nieuw onderzoek door een 'Eereraad' in te laten stellen. ( Zie inventarisnummer 3. ) Dit onderzoek gaf hem niet voldoende genoegdoening en betekende tevens geen heropneming in de gelederen van de diplomatieke dienst. Na dit onderzoek is hij blijven corresponderen met de diverse betrokken personen, het ministerie van Buitenlandse Zaken en derden om erkenning te krijgen voor de naar zijn mening grote verdiensten die hij Nederland bewezen heeft. ( In het departementaal archief van het ministerie van Buitenlandse Zaken bevindt zich een conduite dossier over Van Vollenhoven vanaf 1946. De vooroorlogse correspondentie is waarschijnlijk in de meidagen van 1940 vernietigd. )
Geschiedenis van het archiefbeheer
De in de navolgende bladzijden beschreven stukken zijn na het overlijden van Van Vollenhoven in 1976 op zijn verzoek door zijn weduwe overhandigd aan de Nederlandse ambassadeur te Madrid, die de stukken doorstuurde naar het departement van Buitenlandse Zaken te Den Haag. Daar werden de stukken bewaard in de kast van de Chef van de Directie Buitenlandse Dienst (vanaf 1986 de Hoofddirecteur Dienst Buitenlandse Zaken). In 1989 werden de bescheiden naar het semistatisch archief gezonden.
De collectie bevond zich bij ontvangst in een zeer wanordelijke staat. Blijkbaar had Van Vollenhoven diverse stukken 'gebundeld' in enkele enveloppen. ( Zie inventarisnummer 14. )
De verwerving van het archief
Overbrenging van een overheidsarchief
De verwerving van het archief
Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

Inhoud en structuur van het archief

Ordening van het archief
De oorspronkelijke ordening bleek niet te herstellen zodat de inventarisator naar eigen inzicht ordening in de stukken heeft aangebracht en deze chronologisch heeft geordend.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Buitenlandse Zaken, Collectie Dr. M.W.R. van Vollenhoven, nummer toegang 2.05.232, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, BuZa / Coll. Van Vollenhoven, 2.05.232, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
Overige stukken met betrekking tot het ten aanzien van Van Vollenhoven ingestelde onderzoek zijn te vinden in de inventarisnummers 380-384 en 423 van het archief van het gezantschap te België en Luxemburg (gevestigd te Brussel) 1890-1940, dat op het Nationaal Archief berust (Archief van het Gezantschap België (en Luxemburg), 1839-1954 (1961); toegangsnummer 2.05.43).

Archiefbestanddelen