2.27.14 Inventaris van het archief van de Staatscommissie inzake de bestrijding der tuberculose (KB. 25 d.d. 3 juli 1918) (Commissie Heynsius van den Berg), (1917-) 1918-1922 (-1930)

Deze archiefinventaris heeft betrekking op het archief van de Staatscommissie inzake de bestrijding der tuberculose over de periode (1917-) 1918-1922 (-1930).

De Staatscommissie inzake de bestrijding der tuberculose werd ingesteld bij Koninklijk Besluit van 3 juli 1918, nr. 25. De installatierede werd uitgesproken door Jhr. Roëll, die tevens voorzitter van de commissie werd, op 23 juli 1918 op het departement van Binnenlandse Zaken.

Aanleiding tot de instelling van deze staatscommissie vormde de van regeringszijde geuite behoefte aan informatie over de tuberculosebestrijding en de organisatie van die bestrijding in Nederland. Tuberculose werd in die tijd voornamelijk nog bestreden door diverse verenigingen en instellingen die vaak geheel dan wel gedeeltelijk onafhankelijk van elkaar te werk gingen. Bij de toenmalige Nederlandsche Centrale Vereeniging tot bestrijding der Tuberculose was het merendeel van de op dit gebied actieve verenigingen aangesloten.

De taak van de staatscommissie was tweeërlei:

1. het voorlichten van de regering over wettelijke maatregelen tot bestrijding van tuberculose en over de beste wijze van bestrijding van deze ziekte, en
2. het zoeken naar het verband tussen sociale misstanden en de verspreiding van tuberculose en tegelijk het willen nagaan niet slechts of en in hoeverre het verbeteren daarvan de bestrijding van tuberculose ten goede kon komen, maar ook op welke wijze die verbetering zou zijn te bevorderen.

De Staatscommissie inzake de bestrijding der tuberculose, die bekend geworden is onder de naam "Commissie Heynsius van den Berg", werd ontbonden met het Koninklijk Besluit (KB) nr. 51 van 23 augustus 1923.

De Staatscommissie inzake de bestrijding der tuberculose had een Raad van bestuur. De voorzitter daarvan was dhr. Jhr. Mr. Dr. W. Roëll, en de secretaris dhr. M.R. Heynsius van den Berg. De plenaire vergadering bestond uit de Raad van bestuur en alle overige leden voor de bespreking van algemene onderwerpen. Specifieke onderwerpen werden in subcommissie behandeld. Vanaf het begin waren er drie subcommissies:

1. voor de directe bestrijding;
2. voor de indirecte bestrijding, en
3. voor de behandeling van de lijders.

Later werd er nog een vierde subcommissie ingesteld. Deze laatste subcommissie kreeg als taak de mogelijkheden te bezien van wettelijke maatregelen ten behoeve van de bestrijding van tuberculose.

Het archief van de Staatscommissie inzake de bestrijding van de tuberculose bestond uit drie archiefdozen toen het werd aangetroffen in het archief van de (Centrale) Gezondheidsraad (1901-1956). Het was verpakt in archiefdozen van het Ministerie van Volksgezondheid en Milieuhygiëne (VOMIL) met daarin dunne omslagen onder de toegangsnummers 1249-1278. Deze nummers, die het totale archief van de staatscommissie betroffen, waren onderdeel van een grote hoeveelheid genummerde mappen die hun analoge nummering hadden op beschreven fiches die op hun beurt het resultaat waren van verschillende pogingen van medewerkers van de ministeries van VOMIL en WVC om het archief van de (Centrale) Gezondheidsraad te inventariseren. De beschrijvingen op de fiches waren echter niet van dien aard dat zij konden worden gebruikt als beschrijvingen voor deze definitieve archiefinventaris. Wel werd een zodanig eenduidige beschrijving aangetroffen dat daaruit kon worden opgemaakt dat de bewerking van het beschrijven in één keer was geschied en niet zoals het geval was bij andere bestanddelen van de (Centrale) Gezondheidsraad 1901-1956, in een aantal keren. Notities te dien aanzien zijn niet aangetroffen.

Omdat het archief dus verpakt was in de perioden van de ministeries van VOMIL of van WVC kan men niet meer zeggen of het de originele ordening heeft behouden van de tijd waarin het archief ontstond. De stukken van inventarisnummer 1 zijn deels ontvangen op het Ministerie van Binnenlandse Zaken en deels op het Ministerie van Arbeid gelet op de ingekomen stempels en nummers van exhibitum. Ook de minuten zijn opgemaakt bij dezelfde genoemde ministeries respectievelijk bij de afdelingen Volksgezondheidsaangelegenheden (VA) en bij de afdeling Volksgezondheid (V). De archiefstukken van de staatscommissie zijn genummerd in die zin dat alle stukken deel uitmaken van één doorlopende nummering, waarbij onderscheid kan worden gemaakt van een A voor de authentieke stukken en een B voor afschriften daarvan. Het was gezien de ordening voor deze archiefinventaris geen zaak de stukken in één nummering te ordenen aangezien dat de systematiek niet ten goede zou komen. De aangetroffen ordening van de archiefstukken heeft daarom geen rigoureuze verandering behoeven te ondergaan. De chronologische ordening van de stukken binnen de mappen was niet onjuist en is zo gehouden. De systematiek en de chronologie van de mappen onderling is ten behoeve van de leesbaarheid van de inventaris enigszins gewijzigd. Overtollige afschriften en metalen hechtingsmiddelen zijn verwijderd. Een aparte of eigen agenda van ingekomen en uitgegane stukken van de staatscommissie is niet aangetroffen. Gegevens betreffende ingekomen en uitgegane stukken van de Staatscommissie inzake de bestrijding van de tuberculose dient men te raadplegen in de agendaboeken van de ministeries van Binnenlandse Zaken en van Arbeid. Deze zijn aanwezig in het Nationaal Archief.

Het ligt in de bedoeling dat het archief van de Staatscommissie inzake de bestrijding van de tuberculose na zijn inventarisatie te zijner tijd zal worden overgebracht naar het Nationaal Archief (NA) in Den Haag om daar voor blijvende bewaring te worden opgeslagen.

Overbrenging van een overheidsarchief

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

1. Creëer een account of log in.
2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Staatscommissie inzake de bestrijding der Tuberculose, nummer toegang 2.27.14, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Cie Tuberculose, 2.27.14, inv.nr. ...

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar