Bij Koninklijk Besluit (KB) van 25 mei 1826 nr. 27 werd, behalve de oprichting van de Koninklijke Militaire Academie (KMA) Voor de KMA zie: Algemeen Rijksarchief, Tweede Afdeling, Inventaris van de archieven van de Koninklijke Militaire Akademie te Breda 1828-1941, de Hoofdcursussen te Kampen en 's-Hertogenbosch 1878-1923, de Cadettenschool te Alkmaar 1892-1924, en toegevoegde (fragment-)archieven 1816-1829, Den Haag 1989. Algemeen Rijksarchief, Tweede Afdeling, archieven van de Algemeene Staatssecretarie en van het Kabinet des Konings met daarbij gedeponeerde archieven over 1813-1840, inv. nr. 2499. Zie ARA-2, KMA enz., inl. p. 17/18.
Bij het reglement van de KMA, vastgesteld bij KB van 27 november 1827 nr. 159, werd aan de Commissie van Inspectie een concrete taak toebedeeld: aanwezigheid bij het afnemen van eindexamens aan de KMA ARA-2, KMA etc., inv.nr. 145. Staatssecretarie, inv. nr. 2877.
Het laat zich aanzien dat deze konstruktie tot 1840 is blijven bestaan, maar het is niet duidelijk of er jaarlijks een ad hoc kommissie werd benoemd, dan wel of over meerdere jaren steeds dezelfde kommissie optrad. Bij KB van 16 april 1840 nr. 97 Staatssecretarie, inv. nr. 4584.
In 1857 werd de bij de KMA bestaande Raad van Examen, reeds kompetent voor het afnemen van overgangsexamens, eveneens belast met het afnemen van de eindexamens. De speciale kommissie had sindsdien geen bemoeienis meer met het KMA-eindexamen buiten haar algemene toezichthoudende bevoegdheid ARA-2, KMA etc., p. 14/15. Kabinet des Konings, inv. nr. 1654.
In het bredere kader van reorganisaties van het militair onderwijs werd bij KB 14.3.1878 nr. 15 (Sb. 17) de funktie van Inspecteur van het Militair Onderwijs ingesteld. Bij KB van 26 april 1878 nr. 14 volgde de instruktie voor deze funktionaris Recueil Militair bevattende de wetten, besluiten en orders betreffende de Koninklijke Nederlandsche Landmagt (voortaan: RM) 1878 II p. 68. Zie noot 15.
Beperkte wijzigingen in positie en instruktie van de Inspecteur van het Militair Onderwijs werden van kracht als gevolg van het KB van 24 juli 1880 RM 1880 I p. 282. RM 1886 p. 126.
Bij de wet van 21 juli 1890 Sb. 126 tot regeling van het Militair Onderwijs bij de Landmacht volgde herstel van de betrekking RM 1890 p. 286 e.v. RM 1891 p. 145. Zie voor KMA, Hoofdcursus, Cadettenschool en cursussen bij de infanterie: ARA-2, archieven KMA etc. Voor de Hogere Krijgsschool: Algemeen Rijksarchief, Tweede Afdeling, archief van de Hogere Krijgsschool en voorgangers (1868)1891-1940, Den Haag 1986.
Hernieuwde instruktie voor de Inspecteur kwam af bij KB van 4 dec 1909 Sb 376 RM 1909 p. 158. Legerorders bevattende wetten, besluiten, ministerieele beschikkingen, kennisgevingen en mededeelingen van belang voor de Nederlandsche Landmacht 1925 nr. 225, circulaire van de minister van Oorlog van 20 juni 1925 Ie afd. nr. 9.
Het archief van de Speciale Commissie van Inspectie over het Militair Onderwijs is gevormd volgens het agendastelsel dat gebruikelijk was bij onder het ministerie van Oorlog ressorterende organen. Gezien de beperkte omvang van de archiefvorming is dit agendastelsel simpel gebleven. Het kommissie-archief is, uiterlijk bij de opheffing van de kommissie, opgelegd bij het ministerie van Oorlog en vandaar in 1905 aan het Algemeen Rijksarchief overgedragen als onderdeel van een veel groter konglomeraat "Oorlog"-archieven, de zgn. "collectie Van Thielen", naar de ambtenaar ten departemente die de bij overdracht meegeleverde lijsten had vervaardigd.
Ook het archief van de Inspecteur van het Militair Onderwijs zal volgens het meerbedoelde agendastelsel zijn gevormd. Hoe dit precies in elkaar stak, is thans niet meer duidelijk, als gevolg van de zeer fragmentarische overlevering. In elk geval werden twee reeksen agenda's gevoerd, "gewoon" en "geheim".
Het overgeleverde materiaal werd ondergebracht bij het Hulpdepot van de Rijksarchiefdienst te Schaarsbergen en aldaar opgenomen in een groot en nauwelijks toegankelijk konglomeraat "Landmacht-archieven" ter grootte van ruim 1 km'. "Voor de overzichtelijkheid" werd het weinige archiefmateriaal van de Inspecteur van het Militair Onderwijs daarin over twee vindplaatsen verdeeld.
Het is ook niet meer met zekerheid vast te stellen wanneer het archieffragment van de Inspecteur van het Militair Onderwijs aan het ARA is overgedragen; vermoedelijk heeft dit plaatsgevonden in 1956, gelijktijdig met de overbrenging van de KMA-archieven.
De rechtstitel is (nog) onbekend
Het kommissie-archief maakt daarbij de indruk tamelijk volledig te zijn. Het archief van de Inspecteur is dat niet. In de bewaard gebleven agenda's is aantekening gehouden selektie voor vernietiging c.q. bewaring van stukken, maar de voor bewaring aangemerkte zijn niet aangetroffen. Die agenda's lopen ook slechts tot 1910 resp. 1913. Ook werd een agenda van de Inspecteur der Infanterie aangetroffen uit het tijdvak 1886-1891, toen de funktie van Inspecteur van het Militair Onderwijs even niet bestond en ten aanzien van het onderwijs bij de infanterie de Inspecteur van dat wapen kompetent was.
De selektiewerkzaamheden zullen, net als bij zoveel andere landmachtarchieven, zijn uitgevoerd door het Archief van de Koninklijke Landmacht te Leiden, naderhand Den Haag. Overigens was, te oordelen naar de notities in de agenda's, het merendeel der stukken voor vernietiging bestemd.
Aan het archief van de Inspecteur is toegevoegd een rapport, dat in 1989 door het Centraal Archieven Depot (CAD) van het ministerie van Defensie was toegevoegd aan restant-stukken KMA en in dat verband overgedragen aan het ARA. Blijkens stempel behoort het tot het Inspecteursarchief.
Bij het Algemeen Rijksarchief kwam een summiere toegang op deze kollektie in 1948 gereed Voor de overdracht zie: Algemeen Rijksarchief, Tweede Afdeling, archief van het Algemeen Rijksarchief 1800-1940 (codenr. 2.14.03), inv.nrs. 130 en 132, agendanrs. ingekomen 99 en 140, uitgaand 28, 101, 132. In de Verslagen omtrent 's Rijks Oude Archieven XXVIII/1905, Den Haag 1906, is de overdracht niet vermeld. De in 1948 vervaardigde toegang was van M.D. Lammerts, Inventaris van de collecties van het ministerie van Oorlog 1795-1844, Den Haag 1948, gestencild. Het commissie-archief werd beschreven op p. 106-108.
In het kader van de geleidelijke ontmanteling van de konglomeraten "collectie Van Thielen" en "Landmachtarchieven" zijn de archiefjes uit deze verbanden losgemaakt en samengebracht.
Bij de vereniging van de twee bestandjes is de orde van het kommissie-archief goeddeels intact gelaten. Alleen de beschrijvingen zijn aangepast aan de werkelijke aard der stukken en in de gebruikelijke chronologische orde in de inventaris gezet. De bestaande nummers zijn gelijk gebleven. Daardoor is de nummervolgorde niet meer lineair. De nummering is voortgezet in het fragment van het Inspecteursarchief. Van inv.nr. 11, aangeduid als "belangrijke stukken", is een specifikatie aan de inventaris toegevoegd.
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Inspectie Militair Onderwijs, nummer toegang 2.13.62.02, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Isp. Militair Onderwijs, 2.13.62.02, inv.nr. ...
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Over de jaren 1840-1851 per jaar geregistreerd, 1852-1866 in één doorlopende registratienummering.
Met hiaten.
Van 1854 zijn alleen enkele bijlagen overgeleverd.
Bevat (met achteeenvolgens: volgnummer, omschrijving en jaar
Tenzij anders aangegeven, hebben de aangegeven nrs. betrekking op de registratie van zowel de ingekomen als de uitgaande stukken.
Op het etiket vermeld: afkomstig van de Inspecteur der Infanterie.
In 1989 aangetroffen bij bescheiden behorend tot het archief van de Koninklijke Militaire Academie bij overname daarvan van het Centraal Archieven Depot van het ministerie van Defensie.