Domeinbeheer Holland (windrechten), 1528-1639

Bent u op zoek naar informatie over windrecht? Maak dan gebruik van de index Grafelijkheidsrekenkamer: Windrechten. 

Alles uitklappen

In de index Grafelijkheidsrekenkamer: Windrechten vindt u appointementen (beslissingen op verzoekschriften) uit het archief van de Grafelijkheidsrekenkamer 3.01.27.01Het verzoek om een molen te mogen bouwen en exploiteren (het zogenaamde windrecht), werd ingediend bij de grafelijkheidsrekenkamer en de Staten van Holland en West-Friesland. De registers (inv. nrs. 152-190) en appointementen (inv. nrs. 195-282) vormen samen een bijna een volledig bestand. Sommige stukken zijn in slechte materiële staat en worden daarom niet ter inzage gegeven.

Appointementen

In de appointementen vindt u de volgende gegevens:

  • Naam verzoeker
  • Datum
  • Plaatsnaam
  • Ligging in of bij de plaats
  • Object van verzoek (soort molen)
  • Bedrag
  • Soms: aanvullende informatie over de verzoeker
  • In de appointementen: dezelfde beschikking op het verzoek (appointement), samen met het verzoekschrift en eventueel andere bijlagen. Hierin vindt u mogelijk meer informatie over de plaats van de molen, maar geen bouwtechnische specificaties.

Registers

  • In de registers van appointementen zit voorin een inhoudstafel. Met behulp van het jaar van het verzoek en de naam van de verzoeker vindt u hier een verwijzing naar een paginanummer (in Romeinse cijfers) verderop in het register;
  • In de registers van appointementen vindt u de acte van consent (beschikking op het verzoek) met daarin de naam van de rentmeester die de erfpachtsom inde.

U kunt scans bestellen of de appointement reserveren om in de studiezaal te bekijken. Let op: sommige appointementen zijn in slechte materiële staat en worden daarom niet ter inzage gegeven

Scans bestellen

Wanneer u een scan wilt bestellen, klikt u eerst op het zoekresultaat. Op de volgende pagina ziet u de naam van de gevonden persoon en de bronverwijzing. Kik daar op de knop 'Bestel scans'. 

Reserveren

Klik op de link achter het woord 'Bronverwijzing'. Het inventarisnummer dat u wilt reserveren is geel gemarkeerd. Als u daarop klikt kunt u het stuk reserveren voor inzage in de studiezaal.

Let op: de appointementen zitten in een dik pak, dat op jaartal geordend is. U zult het pak moeten doorzoeken om de juiste stukken te vinden.

De Grafelijkheidsrekenkamer, ook wel Rekenkamer der Domeinen genoemd, is door Filips 'De Goede', hertog van Bourgondië, in 1446 opgericht. Hij was belast met het toezicht op het beheer van de grafelijke domeinen. Aanvankelijk strekte zijn competentie zich uit over Holland en Zeeland, maar ten tijde van Karel V werden de bevoegdheden van dit college uitgebreid tot Friesland, Utrecht, Overijssel, Groningen en Drenthe. Na de Opstand werd het rechtsgebied beperkt tot het gewest Holland.

Na de opheffing van de Grafelijkheidsrekenkamer in 1728 ging het beheer van de domeinen over op de Gecommitteerde Raden van het Noorderkwartier, respectievelijk Zuiderkwartier. 

Meer informatie over windrecht in het archief Grafelijkheidsrekenkamer 3.01.27.01
Inventarisnummers Beschrijving Periode
152-156 Registers van appointementen, oude serie 1528-1580
157-190 Registers van appointementen, nieuwe serie 1574-1797
195-282 Appointementen betreffende waarden, gorzen, dijken enz. en visserijen, minuten 1598, 1601-1797, 1801-1808
191-194 Decreten, minuten 1599-1717
283-300 Missiven en adviezen aan de Staten van Holland en andere colleges, minuten 1600-1688, 1691-1793
301-381 Missiven, minuten 1594, 1601-1614, 1616-1690, 1692-1793
382-475 Rekesten en adviezen

1598, 1600-1606, 1608-1618, 1620-1651, 1653-1691, 1693-1740, 1742-1793

476-489 Ingekomen missiven 1453-1723