Nederland en Indonesië
Delen van het huidige Indonesië vielen eeuwenlang onder het koloniale bewind van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Daarna kwam het gebied in handen van de Nederlandse overheid. De Tweede Wereldoorlog maakte een einde aan het Nederlandse koloniale bestuur toen Japan het gebied veroverde. Na de Japanse bezetting probeerde Nederland het koloniale bestuur te herstellen. Er volgde een onafhankelijkheidsoorlog. In 1949 werd Indonesië door Nederland als onafhankelijke republiek erkend.
Het Nationaal Archief bewaart ruim 700 archieven over Nederlands-Indië (het latere Indonesië). Maar ook bij het Arsip Nasional Republik Indonesia (ANRI) - het Nationale Archief van Indonesië in Jakarta - ligt nog 17 kilometer archief uit de periode 1610-1949.
't Casteel van Batavia
Familiegeschiedenis Indonesië
Zoekt u personen of voorouders uit Indonesië?
Het uitzoeken van een stamboom is een uitdaging. De registers van de burgerlijke stand bevinden zich in Indonesië en zijn moeilijk toegankelijk. Toch zijn er andere bronnen die helpen bij het uitzoeken van een Indische familiegeschiedenis.
Start uw stamboomonderzoek
Een uitstekend beginpunt voor stamboomonderzoek is de website Je Indische stamboom van het CBG|Centrum voor Familiegeschiedenis. Hier vindt u veel uitleg en tips. Daarnaast kunt u een deel van de burgerlijke stand van Nederlands-Indië online doorzoeken op de website Roosje Roos.
Verder kunt u in het informatiecentrum van het Nationaal Archief de papieren onderzoeksgidsen Asal Oesoel. Indische stamboom en Silsilah Maluku. Molukse stamboom uit de CBG-reeks Voorouders van Verre raadplegen.
Voorouders in andere archieven
Indische voorouders zijn ook terug te vinden in tal van andere archieven die het Nationaal Archief bewaart, zoals in VOC-archieven, koloniale archieven, registraties van militairen (stamboeken), Tweede-Wereldoorlogarchieven en archieven over de onafhankelijkheidsoorlog van Indonesië. Hieronder vindt u per thema zoekhulpen die u helpen door deze archieven te zoeken.
VOC-archieven
In 1602 werd de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) opgericht die de handel met Indië tot eind 18e eeuw zou domineren. Het Nationaal Archief bewaart een groot deel van het VOC-archief. Bekijk onderstaande zoekhulpen om te ontdekken hoe u in het VOC-archief zoekt en wat u kunt aantreffen.
Zoeken in Transcripties
Zoeken door transcripties van het VOC-archief
Een deel van de VOC-archieven die het Nationaal Archief bewaart kunt u ook rechtstreeks doorzoeken. Het Nationaal Archief werkt namelijk aan automatische handschriftherkenning (htr) met behulp van artificial intelligence (AI).
Op de website Zoeken in transcripties kunt u transcripties van handgeschreven archiefstukken van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) uit de 17e en 18e eeuw bekijken en doorzoeken.
Bekijk de pagina over handschriftherkenning voor meer informatie.
Het koloniale bewind in Nederlands-Indië
Na de opheffing van de VOC kwam Nederlands-Indië (de koloniale naam van het huidige Indonesië) onder het Nederlandse koloniale bewind. Bekijk onderstaande zoekhulpen om te ontdekken hoe u naar persoonsgegevens zoekt in bepaalde delen van het koloniale archief over Nederlands-Indië.
- Overzicht van archieven over Nederlands-Indië
- Ambtenaren in Nederlands-Indië, 1814-1952
- Slavernij en slavenhandel in Nederlands-Indië, 1820-1900
- Militairen Nederlands-Indië (KNIL) 1815-1950: onderofficieren en soldaten
- Militairen Nederlands-Indië (KNIL) 1815-1950: officieren
- Oost-Indië: Militaire pensioenen, 1821 - 1844
Kwetsend taalgebruik en terminologie
Koloniale archieven zitten vaak boordevol termen en denkbeelden die we nu als bijzonder kwetsend beschouwen, zoals beledigende omschrijvingen van personen uit bepaalde etnische en culturele groepen.
Het Nationaal Archief is slechts de bewaarplaats van archieven. Wij kunnen de teksten van de archiefstukken niet aanpassen, omdat dan de historische werkelijkheid wordt aangetast.
Wel kunnen én willen wij u waarschuwen dat u beledigend taalgebruik kunt aantreffen in archiefstukken, maar ook in oudere inventarissen. Bekijk voor meer informatie de themapagina Kwetsend taalgebruik en terminologie.
Tweede Wereldoorlog en onafhankelijkheid Indonesië
Japan bezette Nederlands-Indië in 1942 en regeerde het land met strenge hand. Na het einde van de Tweede Wereldoorlog en de Japanse capitulatie, probeerde Nederland het koloniale bewind te herstellen. Dit stuitte op veel weerstand. Een onafhankelijkheidsoorlog volgde (die vroeger in Nederland met de term 'politionele acties' werd omschreven). In 1949 werd Indonesië onafhankelijk. De oude machthebbers moesten vertrekken. Ook veel Molukkers die in dienst waren getreden van het Koninklijk-Nederlandsch Indisch Leger (KNIL) zagen zich genoodzaakt de biezen te pakken. Onderstaande zoekhulpen hebben betrekking op de periode van de Tweede Wereldoorlog en de onafhankelijkheidsoorlog die er op volgde.
Nederlandse patrouille tijdens de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog
Online bronnen en websites
Archieven, onderzoeksgidsen, herinneringscentra en naslagwerken
- Arsip Nasional Republik Indonesia (ANRI)
- Indische Genealogische Vereniging
- CBG | Centrum voor familiegeschiedenis (Oostindische bronnen)
- CBG | Centrum voor familiegeschiedenis (Je Indische stamboom)
- Indisch Herinneringscentrum
- Indisch Monument
- Indisch historisch
- Japanse bugerkampen
- 30 dagen op zee
- Koloniale Staat 1854-1942 / Negara Kolonial 1854-1942
- Digging4Data. How to do research on the built environment in Indonesia, 1620-1950
- Digging4Data. Bagaimana meneliti lingkungan terbangun di Indonesia, 1620-1950
Javaanse 'theefamilie'
Online kaartmateriaal en tentoonstellingen
Kaartmateriaal en tentoonstellingen
- Atlas of Mutual Heritage
- Grote Atlas van Nederlands Oost-Indië
- Grote Atlas van de VOC deel I: Atlas Izaak de Graaf, Atlas Amsterdam
- Grote Atlas van de VOC deel II: Java en Madoera
- Grote Atlas van de VOC deel III: Indische Archipel en Oceanië
- Tentoonstelling 'The Birth of the Indonesian Youth Movement'
- Tentoonstelling Boedi Oetomo