Module 3 – Generiek deel van het ontwerpstelsel

Deze module legt de basis voor het ontwerpstelsel. Het ontwerpstelsel is het praktische deel van het DUTO-raamwerk. Het helpt bij de concrete inrichting van duurzame toegankelijkheid binnen informatiesystemen van overheidsorganisaties. 

Het ontwerpstelsel:

  • definieert de vijf processen die nodig zijn om duurzame toegankelijkheid van overheidsinformatie te realiseren;
  • definieert de zestien functies waardoor deze processen ondersteund worden;
  • biedt de handvatten om ontwerpkeuzes te maken die aansluiten bij de behoeftes binnen de eigen organisatie.
  • formuleert de randvoorwaarden en modeleisen waaraan voldaan moet worden om deze processen en functies goed in te richten. 

Voor het toepassen van het ontwerpstelsel is een gebruiksaanwijzing aanwezig.

Structuur van het ontwerpstelsel

Module 3 (het generieke deel van het ontwerpstelsel) legt het fundament.

Modules 4 tot en met 8 werken de DUTO-processen verder uit. Elk in een specifieke module. In die modules staan ook de modeleisen.

N.B. De volgorde van de modules is min of meer willekeurig, en betekent niet dat de processen in deze volgorde doorlopen moeten worden.

Wat valt er onder overheidsinformatie?

Het ontwerpstelsel beschrijft hoe je de duurzame toegankelijkheid van overheidsinformatie borgt. Maar wat valt er dan precies onder de noemer overheidsinformatie? Dit moet helder zijn om te bepalen waar het ontwerpstelsel op van toepassing is.

Overheidsinformatie zijn informatieobjecten, gegevens, en metagegevens die overheidsorganisaties maken of ontvangen bij het uitvoeren van hun taken. 

  • Informatieobject: een op zichzelf staand geheel van gegevens met een eigen identiteit. Bijvoorbeeld een document, databasegegeven, e-mailbericht (met bijlagen), (zaak)dossier, internetsite (of een deel ervan), foto/afbeelding, geluidsopname, wiki, blog, etc. (bron: NORA). Wet- en regelgeving gebruiken de termen document en archiefbescheiden. De definities van deze termen zijn gelijk aan die van informatieobject.
  • Gegevens: Weergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat. Het gaat hier om alle vormen van gegevens; zowel data uit applicaties als klantgegevens. Of een registratie van een boom met kenmerken: soort, locatie, gesteldheid, etc. (bron: NORA). Binnen het DUTO-raamwerk krijgt de term gegevens de voorkeur, maar we stellen het wel gelijk aan data.
  • Metagegevens: gegevens die context, inhoud, structuur en vorm van informatie en het beheer ervan door de tijd heen beschrijven (bron: NORA). Binnen het DUTO-raamwerk krijgt de term metagegevens de voorkeur, maar we stellen het wel gelijk aan metadata.

De drie begrippen vallen onder de noemer van overheidsinformatie en hebben een relatie met elkaar. Metagegevens worden gebruikt om gegevens en informatieobjecten te beschrijven. Zowel semantisch, over de betekenis, als syntactisch, over de structuur. Deze metagegevens zijn onlosmakelijk onderdeel van de informatieobjecten en gegevens zelf. 

Het informatieobject bestaat uit gegevens en omvat zowel de vorm als de inhoud. Het informatieobject kan ook bestaan uit meerdere informatieobjecten. Denk bijvoorbeeld aan een dossier over een subsidieaanvraag dat zowel het aanvraagformulier als de beschikking bevat. Waarbij de beschikking wordt opgesteld aan de hand van een beslisregel die wordt toegepast op gegevens uit de aanvraag. Ook de beslisregel als de beschikking die eruit voortkomt zijn dan informatieobjecten die duurzaam toegankelijk moeten zijn.

Een verdere uitwerking en beschrijving van de relaties staat bij het Overheidsinformatiemodel