Het gegevensobject

De plaat bestaat uit verschillende lagen die elkaar overlappen in de vorm van vierkanten. Het is geschreven in de Archimate taal. In deze tekst zal daarom elk element ook worden geduid wat het betekent in Archimate. De buitenste laag heeft als naam Informatiehuishouding Overheid. Dit vlak is bedoeld als groepering voor de daarop volgende vlakken.

Binnen de Informatiehuishouding Overheid is een vierkant vlak geplaatst met de naam Overheidsinformatie. Dit vlak wordt getypeerd als bedrijfsinformatie. Binnen het vlak van Overheidsinformatie worden een aantal vierkante vlakken geplaatst. Deze zijn met elkaar verbonden via lijnen om relaties aan te geven. We zullen de vlakken beschrijven van links naar rechts. 

Helemaal links staat het ruwe gegevensobject. Van het ruwe gegevensobject staat een lijn naar rechts naar het volgende vlak, het gegevensobject. Op de lijn staat aangegeven dat een ruwe gegevensobject wordt opgewaardeerd tot een gegevensobject. 

Het gegevensobject heeft twee lijnen lopen naar rechts, naar het informatieobject. Op de bovenste lijn wordt aangegeven dat een gegevensobject kan verwijzen naar een informatieobject. Op de onderste lijn staat aangegeven dat een informatieobject een gegevensobject kan bevatten. Het informatieobject heeft ook een lijn naar zichzelf lopen om aan te duiden dat een informatieobject ook een informatieobject kan bevatten. 

Op deze plaat staat een stippellijn om het vlak gegevensobject om het uit te lichten.

Vanaf het informatieobject staat een lijn naar rechts naar het digitaal bestand. Op deze lijn staat aangegeven dat het digitaal bestand een representatievorm is van het informatieobject. Vanaf het informatieobject staat ook een lijn naar boven naar het fysiek bestand. Met deze lijn wordt aangegeven dat het fysiek bestand een representatievorm is van het informatieobject. 

Onder informatieobject staat nog een lijn naar beneden die het verbindt met metagegevens. Op deze lijn staat aangegeven dat metagegeven onlosmakelijk verbonden zijn met het informatieobject. Vanaf metagegevens lopen ook nog twee lijnen naar het gegevensobject aan de linkerkant naar boven naar en naar het digitaal bestand rechterkant naar boven. Beide lijnen geven aan dat metagegevens onlosmakelijk zijn verbonden met het gegevensobject en het digitaal bestand.

Gegevensobject 

Is een objectief waarneembare neerslag van een feit, begrip of aanwijzing, op een bepaald medium geschikt voor overdracht, interpretatie, beheer of verwerking door een persoon of apparaat. Voorbeelden van gegevensobjecten zijn klantgegevens of een registratie van een boom met kenmerken soort, locatie, gesteldheid etc.

Begrip en samenhang

Binnen een gegevensobject zijn de gegevens voorzien van een begrip en samenhang. De gegevens hebben betekenis binnen een bepaalde context. Een voorbeeld zijn gegevens binnen de Basisregistratie Persoonsgegevens. Hierin staan waarden (bijvoorbeeld ‘01-06-2023’) met daarbij begrip en samenhang (bijvoorbeeld: geboortedatum = 01-06-2023). Informatie ontstaat op het moment dat gegevenswaarden betekenis hebben c.q. geïnterpreteerd kunnen worden. Bijvoorbeeld: een bepaald huishouden bestaat uit 3 personen op 1 juni 2023. Een ander voorbeeld is wanneer je gegevensobject ‘persoon X’ koppelt aan proces inschrijvingen voor gegevensobject ‘studie Y’ aan gegevensobject ‘school Z’. Dan krijg je een informatieobject inschrijving studie Y aan school Z.

Een vergelijkbaar voorbeeld op basis van een begrippenmodel. Dit kan bestaan uit de begrippen:

  • Persoon
  • Hond
  • Zoogdier
  • Eigenaar

Elk met een definitie. Een toepassing van het begrippenmodel in een informatiemodel beschrijft dat ‘hond’ en ‘persoon’ beide een ‘zoogdier’ zijn en dat ‘persoon’ een relatie met ‘hond’ kan hebben waarbij ‘persoon’ een rol heeft als ‘eigenaar’. Een toepassing van het informatiemodel in een gegevensset wordt gebruikt om door middel van twee informatieobjecten aan te geven dat ‘persoon’ Paul ‘eigenaar’ is van ‘hond’ Mila. Zo worden de gegevens met relaties gestructureerd.

Praktisch voorbeeld

Denk aan gegevens die in een datawarehouse voor analyse worden gebruikt. De gegevenssets die in het datawarehouse worden gebruikt zijn zelf net zo goed overheidsinformatie. De context waarin de gegevens worden gebruikt is weliswaar anders dan bij de bron en het eindproduct; maar het heeft nog steeds een functie binnen het handelen van het overheidsorgaan. Het is daarom van belang om de duurzame toegankelijkheid van gegevenssets in een datawarehouse te garanderen. Alleen dan kan het handelen van de overheid goed worden gereconstrueerd. Voor een voorbeeld van een oplossing kun je de handreiking Archivering Datawarehouses raadplegen op KIA (inlog is hiervoor vereist).